Zanger, stijlicoon, acteur: David Bowie bleef avant-garde (2024)

Zijn overlijden was misschien wel de laatste transformatie voor David Robert Jones, geboren in Brixton, Londen, in 1947. Het leven van David Bowie stond in het teken van vernieuwing, zowel van zijn muziek als van zichzelf.

Jones verandert zijn naam in David Bowie halverwege de jaren zestig - naar de Amerikaanse volksheld Jim Bowie en diens bowiemes. Hij wil van de naam Jones af omdat de zanger van The Monkees ook al zo heet. Bowie is dan al professioneel artiest. Hij had begin jaren zestig saxofoon leren spelen en vormde zijn eerste band op zijn vijftiende. Na het verlaten van een technische opleiding, vertelt Bowie zijn ouders dat hij popster wil worden.

Na samenwerking met andere bands, komt zijn doorbraak in 1969 met het legendarische nummer Space Oddity en het album The man who sold the World. Drie jaar later is zijn imago als postmoderne avant-gardeartiest gevestigd met The rise and fall of Ziggy Stardust and the spiders from Mars. Hij komt bijna buitenaards over, geholpen door zijn verschillend gekleurde ogen - zijn linkeroog was beschadigd geraakt bij een vechtpartij in 1962. Het is meer dan een podiumact: hij geeft ook persconferenties als Ziggy.

Bowie experimenteert niet alleen met muziek, maar ook met film, mime en Tibetaans boeddhisme. Hij is zijn tijd soms ver vooruit. De ruimte speelt vaak een belangrijke rol. In de film The Man Who Fell to Earth uit 1976 speelt Bowie een buitenaards wezen dat op aarde is geland. In een interview zegt hij te willen benadrukken hoe eenzaam je kunt zijn.

"Hij zoekt in die eenzaamheid steeds de grenzen op", stelt NOS-verslaggever Jeroen Wielaert. "Tot in het universum. Met creaties als Major Tom, uit het nummer Space Oddity. Daarna komen Ziggy Stardust en The Thin White Duke. Het zijn allemaal uitingen van een man die voortdurend bezig was zichzelf te overstijgen."

In 1976 verhuist Bowie naar Zwitserland en later dat jaar naar West-Berlijn, gedreven door zijn drugsverslaving en interesse in de muziekscene. In Berlijn werkt hij onder meer samen met Iggy Pop. Een van de albums die hij vanuit de Duitse stad uitbrengt is Heroes, met de gelijknamige hit.

In 1980 breekt hij na een huwelijk van tien jaar met zijn eerste vrouw Angela, met wie hij een zoon kreeg (de latere regisseur Duncan Jones). Er volgt een nieuwe transformatie. Onder invloed van de New Wave en New Romantic-bewegingen in Groot-Brittannië veranderen zijn uiterlijk en muziek en volgen hits als Ashes to Ashes. Samen met Queen schrijft hij in 1981 het nummer Under Pressure.

Bowies populariteit bereikt een nieuwe piek met het album Let's Dance in 1983, met hits als Modern Love en China Girl. Hij werkt ook samen met Mick Jagger en Tina Turner en speelt in verschillende films. Zo is hij een dwergkoning in de film Labyrinth en maakt hij indruk als krijgsgevangene in Merry Christmas, Mr. Lawrence.

Blackstar

Aan het einde van de jaren tachtig breekt een nieuwe periode aan. Bowie zet zijn solo-carrière tijdelijk aan de kant voor de rockband Tin Machine, waarmee hij wat minder succes heeft. In 1993 verlaat hij de band. Dan begint een elektronische periode en samenwerking met verschillende artiesten en producers.

Intussen is hij opnieuw getrouwd, met het Somalisch-Amerikaanse model Iman. Ze pendelen tussen New York en Londen en krijgen in 2000 een dochter. Bowie is af en toe te zien op grote benefietconcerten, zoals het eerbetoon voor Freddie Mercury en het concert voor de slachtoffers van de aanslagen op 11 september 2001 in New York en Washington. In 2004 moet hij zijn eigen Reality Tour afbreken als hij last krijgt van gezondheidsproblemen. Een geblokkeerde hartader moet worden gedotterd.

Na het ontvangen van een Grammy Lifetime Achievement Award in 2006 doet Bowie het even rustiger aan, maar in 2013 is hij terug met het album The Next Day. De single Where are we now schiet meteen naar de nummer-1-positie in de Britse hitlijsten.

Afgelopen vrijdag laat Bowie opnieuw van zich horen. Zijn album Blackstar verschijnt, door sommige critici beschreven als het meest extreme album uit Bowies carrière. David Bowie blijkt dan al achttien maanden in gevecht met kanker. Hij overlijdt op 10 januari, twee dagen na zijn verjaardag en de lancering van zijn laatste plaat. Bowie was 69 jaar oud.