"Moonage daydream" is er: de docu die David Bowie weer tot leven wekt (en de regisseur een hartaanval bezorgt)  (2024)

Een van de leukste zinnen van David Bowie is "Freak out in a moonage daydream", uit het gelijknamige nummer van de plaat “The rise and fall of Ziggy Stardust and the spiders from Mars”. Dat album is dit jaar een halve eeuw oud. Een geschikt moment om nog eens een documentaire te maken over Bowie, dacht de Amerikaanse regisseur Brett Morgen, die eerder al films draaide over de Rolling Stones en over Kurt Cobain van Nirvana. Het moest een “immersieve ervaring” worden, niet de zoveelste biopic of liveconcert-docu over David Bowie (1947-2016). Op het filmfestival van Cannes ging “Moonage daydream” in première en nu is de film te zien in de zalen.

Bowie spaarde alles

Het resultaat is verbluffend maar ook wat overdonderend. "Moonage daydream", twee uur en twintig minuten lang, stroomt bijna uit zijn oevers, zoveel “sound and fury” is er te zien en te horen. Een biopic is het niet; je komt niet al te veel te weten over de prille muzikant Davy Jones en evenmin over zijn privéleven, zijn eerste vrouw, zijn kinderen. Hoewel er een chronologie in zit, ruwweg vanaf Ziggy tot Blackstar, springt de montage vrolijk heen en weer in de tijd. Met bijvoorbeeld concertbeelden uit verschillende decennia van een en hetzelfde nummer.

Tijd is relatief, “there is no beginning, there is no end”, zegt David Bowie zelf in deze documentaire. Hij is nagenoeg de enige die aan het woord komt, een geniale vondst. Geen interviews met collega’s of analyses van kenners, geen commentaarstem, je ziet en hoort enkel de meester zelf. Vaak off-screen, met een warme spreekstem en een co*ckney-accent. “Moonage daydream” steekt van wal met een bespiegeling van Bowie over Nietzsche die God doodverklaart en de vraag hoe we als mens die leemte opvullen.

Het leven is veranderlijk, niets blijft bestaan. Is dat erg? Nee, filosofeert Bowie verder. Je moet je tanden zetten in elke dag. En dat bracht hij zelf in de praktijk; zowel het “pluk-de-dag”-gedeelte als de voortdurende gedaanteverwisselingen komen ruimschoots aan bod in deze film. "Ch-ch-changes": dat was Bowie ten voeten uit, met al zijn personages, kostuums, identiteiten, verblijfplaatsen en stijlsprongen. Eeuwig en altijd onderweg.

Zijn dit biseksuele schoenen?

Van Prince of Boy George tot Stromae, Måneskin of zelfs Guido Belcanto: genderbenders zijn er genoeg in de popmuziek. Bowie was een pionier. Hoezeer hij met zijn vloeibare identeit zijn tijd vér vooruit was, besef je goed als je naar "Moonage daydream" kijkt. In een tekenend archieffragment praat hij over zijn biseksualiteit in een Britse tv-show, begin jaren 70. Bowie draagt glitterkousen en sandalen met hoge plateauzolen. Vraagt de presentator: “Zijn dat nu vrouwenschoenen, mannenschoenen of biseksuele schoenen?” Geestig, ontwapenend antwoord van Bowie: “Het zijn schoenen-schoenen, jij domoor!”

De muziekproducer van de film is Tony Visconti, de intussen bijna 80-jarige legendarische producer van vele Bowieplaten, tot zijn laatste album “Blackstar” toe. Ook met de muziek is creatief omgesprongen, met een collage van remixes, fragmenten, volledige liedjes. En wat voor nummers. Dat beginakkoord van “Moonage daydream”!

Opmerkelijk hoe vaak Bowie over de maan heeft gezongen. Nu er weer een bemande reis naar de maan op til is, komt “Moonage daydream” als geroepen, als een bad vol creativiteit, levenslust en inspiratie.